Taqrizchilar uchun yoʻriqnoma

 

TAQRIZ YO‘RIQNOMASI

Ushbu yo‘riqnoma 2025-yil 19-21-iyun kunlari Andijon, O‘zbekistonda bo‘lib o‘tadigan xalqaro Ijtimoiy fanlar va menejment tadqiqotlari kongressi doirasida taqriz jarayoni ilmiy, shaffof va axloqiy tamoyillar asosida o‘tkazilishini ta’minlash maqsadida tayyorlangan. Ushbu yo‘riqnoma taqrizchilar va tahririyat jamoasi tomonidan kuzatilishi lozim bo‘lgan qoidalarni o‘z ichiga oladi.

1. Maqsad va qamrov
  • Ushbu yo‘riqnoma kongressga taqdim etilgan maqolalarning akademik sifatini oshirish va taqriz jarayonining izchilligini ta’minlash maqsadida ishlab chiqilgan.
  • Taqriz jarayoni maqolalarning ilmiy hissasi, metodologik asoslanganligi va yozish sifatini tahlil qilishga qaratilgan.
2. Taqriz jarayonining asosiy tamoyillari

1. Ikki tomonlama anonim taqriz (Double-Blind Peer Review)

  • Taqrizchilar va mualliflarning shaxsi yashirin saqlanadi.
  • Bu tamoyil taqriz jarayonining xolis va adolatli bo‘lishini ta’minlaydi.

 

2. Shaffoflik

  • Taqrizchilar tomonidan taqdim etilgan fikr-mulohazalar mualliflarga taqdim etiladi va tuzatish jarayoni ochiq bayon qilinadi.
  • Yakuniy qarorlar taqriz hisobotlari va kongress tahririyati baholash natijalariga asoslanib qabul qilinadi.

 

3. Axloqiy tamoyillar va xolislik

  • Taqrizchilar baholash jarayonida shaxsiy yoki institutsional manfaatlar to‘qnashuvidan qochishlari lozim.
  • Agar taqrizchi biror maqola bo‘yicha manfaatlar to‘qnashuvini sezsa, bu haqda kongress tahririyatiga darhol xabar berishi shart.
3. Taqrizchilarning majburiyatlari

1. Ilmiy baholash

  • Taqrizchilar maqolalarning originalligi, metodologik ishonchliligi va ilmiy hissasini tahlil qilishlari kerak.
  • Baholash quyidagi mezonlarga asoslanadi:
    • Originallik va yangilik
    • Metodologiyaning to‘g‘riligi va qo‘llanilishi
    • Natijalarning aniq ifodalanishi va taqdimoti
    • Munozaraning mavjud adabiyot bilan bog‘liqligi
    • Xulosalarning ilmiy hissasi va tavsiyalar
  • Taqriz shakli kongress tizimi orqali taqdim etiladi va undagi mezonlarga muvofiq baholash amalga oshirilishi kerak.
  • Har bir mezon bo‘yicha ball berilib, batafsil fikr-mulohazalar taqdim etilishi lozim.

 

2. Fikr-mulohazalar berish

  • Taqrizchilar o‘z tanqidiy fikrlarini aniq va konstruktiv tarzda ifodalashlari kerak.
  • Tavsiya etilgan tuzatishlarni mualliflar tushunishi uchun aniq va batafsil tavsiyalar berilishi lozim.

 

3. Belgilangan muddatda tugatish

  • Taqrizchilar baholash jarayonini yetti (7) kun ichida yakunlashlari lozim.

 

4. Maxfiylik

  • Taqrizchilar maqolalarda keltirilgan barcha ma’lumotlarni maxfiy saqlashlari va uchinchi tomon bilan ulashmasliklari shart.
4. Taqriz jarayoni bosqichlari

1. Dastlabki baholash

  • Maqolalar tahririyat jamoasi tomonidan format va mazmun jihatidan dastlabki baholashdan o‘tkaziladi.
  • Talablarga javob bermaydigan maqolalar taqriz jarayoniga yuborilmaydi.

 

2. Taqrizchilarni Belgilash

  • Har bir maqola kamida ikki soha mutaxassisi tomonidan baholanadi.
  • Taqrizchilar dastlabki taklif xatini olgandan so‘ng 7 kun ichida qabul yoki rad qilish haqida xabar berishlari kerak.

 

3. Baholash mezonlari

Maqolalar quyidagi mezonlar asosida baholanadi:

  • Originallik
  • Ilmiy hissa
  • Metodologik asoslanganlik
  • Natijalarning aniqligi
  • Yozish sifati va tili

 

4. Qaror turlari

Taqrizchilar quyidagi qarorlardan birini qabul qilishlari mumkin:

  • Qabul qilindi: Maqola nashr qilishga tayyor.
  • Kichik tuzatishlar talab etiladi: Ozgina tahrir kerak.
  • Katta tuzatishlar talab etiladi: Muhim o‘zgartirishlar lozim.
  • Rad etildi: Maqola nashr etish uchun yaroqsiz.

 

5. Taqriz hisobotlarini yetkazish

  • Taqriz hisobotlari tahririyat tomonidan tekshirilgandan keyin mualliflarga taqdim etiladi.
  • Tuzatishlar talab etilgan maqolalar belgilangan muddat ichida qayta yuklanishi lozim.
5. COPE tamoyillariga moslik

Kongressimizdagi barcha axloqiy jarayonlar Committee on Publication Ethics (COPE) tamoyillariga muvofiq amalga oshiriladi. Shu doirada mualliflar, taqrizchilar va tahririyat quyidagi majburiyatlarni o‘z zimmasiga oladilar:

 

Mualliflarning majburiyatlari

  • Mualliflar maqolalarining original ekanligini, ilgari chop etilmaganligini va boshqa joyda ko‘rib chiqilmayotganligini tasdiqlashlari shart.
  • Barcha mualliflarning hissasi to‘g‘ri ko‘rsatilishi, ishtirok etmagan shaxslar muallif sifatida kiritilmasligi kerak.
  • Har qanday manfaatlar to‘qnashuvi ochiq bayon qilinishi shart.
  • Mualliflar zaruriy axloqiy ruxsatnomalarni olishlari va tadqiqot axloqiy tamoyillarga muvofiq ekanligini tasdiqlashlari kerak.
6. Taqriz jarayonida ishtirok etish shartlari
  1. Mutaxassislik: Taqrizchilar baholanayotgan maqolalar mavzusida yetarli bilim va tajribaga ega bo‘lishlari kerak.
  2. Taklifni qabul qilish: Taqrizchilar faqat yetarli vaqt va bilimga ega bo‘lganda taklifni qabul qilishlari kerak.
  3. Axloqiy tamoyillar: Taqrizchilar taqriz jarayonida akademik va axloqiy qoidalarga to‘liq rioya qilishlari shart.
7. Taqrizchilarni qo‘llab-quvvatlash
  1. Qo‘llanma va yo‘riqnomalar: Taqrizchilar baholash jarayonini samarali olib borishlari uchun batafsil texnik yo‘riqnoma tayyorlangan.
  2. Minnatdorchilik: Taqriz jarayoni tugatilgach, taqrizchilarga rasmiy minnatdorchilik sertifikati taqdim etiladi.
8. Aloqa Ma’lumotlari

Taqriz jarayoni bo‘yicha savollaringiz bo‘lsa, biz bilan bog‘laning:

Scroll to Top